VERTİGO VE DENGE BOZUKLUKLARI REHABİLİTASYON LABORATUVARI
Baş dönmesi olan hastalarda genel tedavi prensibimiz; başdönmesi yapan hastalığın nedeninin saptanması ve nedene yönelik spesifik tedavi uygulamak, baş dönmesi esnasında baş dönmesi nöbetinin durdurulmasına yönelik eğitim vermek, baş dönmesi nöbetlerinin oluşmasını önlemek amacıyla vestibular rehabilitasyon programını son teknoloji cihazlarla planlamakdır.
VERTİGO
İnsan vücudunun uzaydaki konumu öncelikle iç kulakta değerlendirilmiş olur. Gözlerden gelen üç boyutlu bilgiler vücudun stabilizasyonu için önemli bir destek sağlar. Buna ek olarak ayaklardan gelen sinyaller de vücudun hangi destekle nerede durduğu bilgisini getirir. Bu bilgiler beyinde sentezlendikten sonra kaslara gönderilen mesajlarla kasılma oranları belirlenir. Bunların sonucunda ayakta durulabiliriz ve hareket edilebiliriz.
Denge sistemindeki bozukluk sonucu ortaya çıkan baş dönmesi halk arasında “vertigo hastalığı” olarak bilinir. Fakat vertigonun sadece baş dönmesi anlamına geldiği ve bunun bir teşhis değil, semptom olduğunun farkında olunması gerekir.
Hemen hemen bütün hastalıklarda olduğu gibi baş dönmesini kontrol altına almak mümkündür. Neden olan hastalığın ortaya konmasından sonra o hastalığa yönelik tedavi başlanır.
VESTİBÜLER REHABİLİTASYON KİMLERE YAPILIR
– İç kulak kaynaklı yani denge organı hasarına bağlı baş dönmesi ve denge bozukluğu olan hastalara ( Meniere hastalığı, vestibüler nörinit, labirentitler,BPPV,Perilenf Fistülü,Bilateral vestibular yetmezlik)
– Vestibüler migren hastalarına
– Manevralara rağmen düzelmeyen kristal oynaması hastalarına
– Sebebi bulunamayan dengesizlik yakınması olan hastalara
– Yaşa bağlı dengesizlik sorunu
BİLGİSAYARLI STATİK POSTUROGRAFİ
Vestibüler testlerin birçoğu vestibülo-oküler refleksi (VOR) ve refleksdeki bozuklukları değerlendirir. Ancak VOR bozuklukları tek başına bütün denge problemlerinden sorumlu değildir. Denge, vestibüler sistem, görsel bilgiler ve somatosensör sistemden gelen bilgilerin merkezi sinir sistemi tarafından yorumlanması ve bunun sonucunda kas iskelet sistemine gerekli uyarıların gönderilmesiyle sağlanan kompleks bir mekanizmadır. Bu organizasyonun herhangi bir kısmındaki anormallik karşımıza baş dönmesi ve/veya denge bozukluğu olarak çıkacaktır. Vestibüler testlerin birçoğu sadece vestibüler inputları değerlendirir. Posturografi testi kişinin vestibüler, vizüel ve somatosensor sisteminin koordinasyonunu ve bunun neticesinde dengesini test etmeyi amaçlayan bir testtir. Görsel ya da somatosensör ipuçlarının ya da her ikisinin beraber ortadan kalktığı durumlarda hastanın postural stabilitesi değerlendirilir. Her durum için bir denge skoru bilgisayar tarafından saptanır. Elde edilen denge skorlarının mukayesesi ile hastanın denge bozukluğunun nedeni spesifiye edilmeye çalışılır. Posturografi özellikle hikaye ve fizik muayenenin yetersiz kaldığı ve dengesizlik şikayeti olan kişilerde tüm postural stabiliteyi dökümente etmeye yarayan bir testtir. Bunun dışında vestibüler rehabilitasyon ve hastanın gidişatını monitorize etmek açısından da oldukça faydalıdır.
DENGE BOZUKLUĞU TEDAVİSİ
Denge bozuklukları sıklıkla ani gelişen baş dönmelerine sekel olarak gelişen bir durumdur. Özellikle her iki taraf iç kulağın da etkilendiği durumlarda ve bazı sinir sistemine ait denge hastalıklarında ortaya çıkar ve hastayı bağımsız yaşamaktan, aktif yaşamdan, iş hayatından yoksun kılar.
Bu kişilerin dinlenerek ve yatarak iyileşebileceklerini düşünmeleri dengesizlik sorununun daha da kötüleşmesine neden olur. Normal toplumda baş dönmesi ve dengesizlik sorunlarının en sık görülen rahatsızlıklardan birisi olduğu dikkate alınırsa, denge sorunu olan kişilerin yaşam kalitelerinin arttırılması ve onları aktif yaşama geri döndürmek büyük önem arz eder.
Ankara Şehir Hastanesi Denge Merkezi’nin yürüttüğü denge tedavisi, bir rehabilitasyon sürecidir. Bu rehabilitasyon, dengede kalınmasına destek veren vücut sistemlerinin (iç kulak, gözler, derin duyu, beyin, beyin sapı, beyincik) uyarılarak bunların fonksiyonlarının vücudu dengede tutacak biçimde yeniden yapılandırılmasından oluşur. Tedavide hedef üç duyu organını da bileşik biçimde olabildiğince uyarıp, beyin sapındaki denge çekirdeklerini aktifleştirmek ve beynin koordinasyon gücünü uyarmaktır. İşte bu tedavi, vestibüler rehabilitasyon olarak bilinmektedir. Denge tedavisi bu açıdan bakıldığı zaman, tüm bu sistemleri aktive edici bazı özel uygulamaların doktor kontrolünde belli bir sıra ile vestibüler rehabilitasyon fizyoterapisti tarafından yaptırılmasıdır.
Bu tedavi yöntemi ile evden dışarı çıkamayacak kadar ağır kaygısı olan hastaların güncel ve aktif yaşama döndürülmesi mümkündür. Yaklaşık 6 haftalık yoğun denge terapisi ile bu süreç tamamlanmakta ve hedeflenen sonuca ulaşılmaktadır.
Vestibüler Rehabilitasyon
Vestibüler rehabilitasyonun iki temel dayanağı vardır. Biri, görme fonksiyonunu kullanarak gözlerle iç kulak arasında sinirsel yolların güçlendirilmesi, diğeri ise vücuttaki algı organlarını (örneğin: ayak tabanlarındaki reseptörler) kullanarak bu hücrelerle omurilikteki sinirsel yollar aracılığı ile iç kulak hücreleri arasındaki bağlantının kurulmasıdır.
Bu ilişki, özgün cihazlar ve tedavi yöntemleri kullanılarak hastanemizde yapılabilmektedir. Hastanemizde hizmet veren denge rehabilitasyon ünitesi, periyodik analizlerle desteklenen bilimsel dayanaklarla tedavi sürecinin tamamlandığı önemli bir merkezdir.
Bu programlarla tüm dünyada on binlerce hasta baş dönmesi ve dengesizlikte soyutlanarak normal yaşamlarına dönmektedir. VR Merkezi dünyada referans teşkil edecek altyapı ve bilgi birikimi ile kurulmuştur.
Baş dönmesi yapan bir çok hastalık iç kulaktaki denge organının hasar görmesine neden olur. Bu hastaların baş dönmesi ve dengesizlik yakınması olur. Menierehastalığı, vestibüler nörinit, labirentit gibi bir çok hastalık denge organında kalıcı hasar oluşmasına ve zaman içerisinde hastanın baş dönmesi olmasa bile dengesizlik nedeniyle günlük yaşamının ciddi oranda etkilenmesine neden olur. İşte bu tür hastalar vestibüler rehabilitasyon tedavisi gerektiren hastalardır.
Vestibüler rehabilitasyon tedavisinde amaç hastanın dengesini daha iyi oluşturmasını sağlamak, hareket halinde iken dengesizlik hissinden kurtulmalarını ve günlük aktivitelerini yardımsız şekilde ve korkmadan yapabilir hale getirmektir. Vestibüler rehabilitasyon tedavisinde hastaya bakış stabilizasyonunu arttıracak, postural stabiliteyi arttıracak egzersizler yapılır. Postürografi cihazının egzersiz programına eklenmesi tedavinin etkinliğini arttırır.
