Aşı tedavisi (allerjen immunoterapisi) nedir?
Allerji uzmanı hekimler tarafından karar verilen ve uygulanan tedavi yöntemlerinden birisidir. Hastanın allerjik olduğu maddelerin gittikçe artan dozlarda aşı şeklinde uygulanmasıdır. Amaç, allerji yapan maddelere karşı duyarlılığı azaltmak ve şikayetleri önlemektir.
Hangi hastalara uygulanır?:
Allerjik rinit (allerjik nezle) veya allerjik astımı olan, ve diğer tedavilerinden yeterli oranda fayda görmeyen hastalara uygulanır. Arı allerjisinde ise, aşı tedavisi (arı venom immunoterapisi) tek etkili tedavi yöntemidir. Gerekli olduğuna allerji uzmanı tarafından karar verilmiş ise uygulanması tavsiye edilir.
İmmünoterapiden beklenen faydalar:
Allerjik hastalıkların tedavisinde kullanılan önemli bir tedavi şeklidir. Bu tedavi ile şikayetlerinizde ve ilaç kullanma ihtiyacınızda azalma hedeflenmektedir. Ancak bu yarar hastadan hastaya değişebilen oranlarda görülür. Tedaviden fayda görmeme ihtimaliniz de vardır. Allerji aşısı içinde, duyarlı olunan allerjen maddelerin belirli oranlarda sudaki çözeltileri bulunmaktadır. Bu allerjen çözeltileri giderek artan dozlarda, belirli aralıklarla hastaya verilerek hastanın bu allerjene duyarsız hale gelmesi sağlanır.
İmmünoterapi nasıl, kim tarafından, nerede yapılır? Tahmini süresi ne kadardır?:
Bu tedavi yöntemi iki yolla uygulanabilir. Birincisi, enjeksiyon (iğne) şeklinde; ikincisi ise, ağız yolu (dil altı) iledir. Enjeksiyon şeklinde uygulanan tedavide çok ince uçlu iğneler (insülin veya tüberkülin enjektörü) kullanılmaktadır. Enjeksiyonlarınız üst kola omuz hizasına cilt altına yapılacaktır. Ağızdan (dil altı) uygulanan tedavide ise allerjen çözeltilerinin belirli miktarları dil altına damlatılır veya kesme şeker gibi bir emiciye emdirilerek şekerin ağızda erimesi beklenir. Ağızdan uygulanan aşılar için ağızda eriyen tablet formunda aşılar da kullanılabilir.
Enjeksiyon (iğne) şeklinde aşılama işlemi, sadece, gelişebilecek olası yan etkilere müdahale edebilecek donanıma sahip sağlık kuruluşlarında, allerji ve klinik immünoloji uzmanları gözetiminde yapılabilir. İşlemden sonra en az 25-30 dakika oluşabilecek olan herhangi bir aşırı reaksiyona müdahale etmek için işlemin yapıldığı klinikte beklenmelidir. Ağızdan alınan aşılar ise hasta tarafından kullanılacak olup, hastane ortamında uygulanmayacaktır. Ancak doktorun kararına göre bu aşıların da ilk dozları hastanede uygulanabilir.
Aşı en az 3, genel olarak 5 yıl kullanılmalıdır. Bu süre içerisindeki uygulama sıklığını doktorunuz belirleyecektir. Kişiden kişiye değişmekle beraber yaklaşık bir yıl sonra olumlu etkileri başlar. İki yıl içinde bu tedaviden belirgin fayda görmeyen hastanın ise aşı tedavisi kesilir.
İşlemin alternatifi ve uygulanmaması durumunda karşılaşılabilecek sonuçlar:
İmmünoterapi uygulaması mutlak gerekli bir tedavi yöntemi değildir. Ancak uygulanmaması durumunda alerjenle karşılaşmaya bağlı şikayetleriniz doğal seyrinde devam edecektir. Bu tedavinin eş değeri (alternatifi) bir tedavi yöntemi olmayıp immünoterapiyi kabul etmeme durumunda hastalığınız gerekli ilaçlar ile tedavi edilmeye devam edilecektir.
Aşı tedavisi ile ortaya çıkabilecek olan yan etkiler/riskler aşağıda belirtilmiştir:
- Aşı uygulanan bölgede kızarıklık, kabarıklık, nadiren uzun dönemde geçici nodüller,
- Aşı ağızdan uygulanıyorsa; dilde, ağızda uyuşma hissi, nadiren karın ağrısı,
- Burun kaşıntısı, burunda tıkanıklık, hapşırık,
- Öksürük, hırıltı, nefes darlığı,
- Vücutta kaşıntı, kızarıklık, döküntü,
- Nadir de olsa şok benzeri tablolar oluşabilir. Aşı uygulamasının uygun koşullarda yapılmadığı durumlarda nadiren ölüm vakaları bildirilmiştir.
Alerji aşısı olan kişilerin dikkat etmesi gereken noktalar/ hastanın sağlığı için kritik yaşam tarzı önerileri:
1- Allerji doktorunuz tarafından size verilen ilaçları, zamanında ve tam olarak kullanmaya devam etmelisiniz. Doktorunuza danışmadan ilaçlarınızda herhangi bir değişiklik yapmayınız.
2- Allerjik şikayetlerinizin yoğun olduğu durumlarda veya ateş yüksekliği ve enfeksiyon hastalığı belirtilerinin olduğu durumlarda aşı öncesinde doktorunuzu bilgilendiriniz.
3- Enjeksiyonun yapıldığı gün aşırı fiziksel aktivite ve sıcak banyo yapmayınız.
4- Diğer hastalıklar nedeni ile kullanmakta olduğunuz veya aşı tedavisi esnasında başlanılan yeni ilaçlar ile ilgili doktorunuza eksisiz bilgi veriniz. Bazı ilaçların aşı tedavisi esnasında kullanımı sakıncalı olabilir.
5- Enjeksiyondan sonrasında izin verilmen aşı uygulanan klinikten ayrılmayınız.
01 Mart 2024