Fil hastalığı olarak da bilinen lenfödem hastalığına yakalanan 5 çocuk annesi Aynur T. 5 yıldır sokağa dahi çıkamıyordu, yatağa bağımlıydı.
Tedavileri başarı ile devam eden Aynur T. “Çok şükür tedavim baya iyi gidiyor, yürüyorum” dedi.
Bursa'da lenfödem hastalığı nedeniyle ayaklarında, bacaklarında ve karnında şişlikler, yaralar oluşan 160 kilogram ağırlığına kadar ulaşan 46 yaşındaki kadın sağlığına kavuşarak sokağa çıkacağı ve çocuklarıyla gezebileceği güzel günlerin hayalini kuruyordu. 5 yıldır yatağa mahkum olan Aynur T. çareyi Ankara Şehir Hastanemizde buldu. Uygulanan tedavi sayesinde bacaklarındaki şişlikler inen kadın artık yürüyebiliyor.
"Hastamızda ilk 1 ay içerisinde yaklaşık 25 kiloya yakın bir kayıp oldu"
Aynur T.’nin tedavi sürecini yürüten Ankara Şehir Hastanemiz Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi doktorlarımızdan Prof. Dr. Pınar Borman, “Bu hastamız 46 yaşında bir hasta, Bursa'dan bize yaklaşık 8 ay önce başvurmuştu. Hasta yatağından çıkamıyordu. Bu gördüğünüz bacağındaki şişliklerin en az 2 katı kadar şişlik vardı. Aylardır yatağa mahkum ve yürüyemeyen bir hastaydı. Pek çok merkeze başvurmasına rağmen tedavisi yapılamamış bir hastaydı. Biz hastamızı kabul ettik. Hastamıza öncelikle diyetini verdik, yapması gerekenleri, cilt bakımını ve öz bakım yöntemlerini anlattık. Masaj bandaj egzersiz gibi yöntemlerimizi uyguladık. Hastamızda yaklaşık 25 kiloya yakın bir kayıp oldu ilk 1 ay içerisinde. Bu çok büyük bir kayıp. Çünkü verdiği kiloların bir kısmı kilo, bir kısmı da biriken suydu. Biz bu tarz tedavilerde bu sıvıları kalbe, kalpten böbreklere ve böbreklerden de idrarla atıyoruz. Çok başarılı bir tedavi oldu. Sağ bacağında hemen hemen hiç kalmamıştı. Sol bacağında da bu gördüğünüzün yarısına inmişti. Yaklaşık 5 ay bizde tedavi gördü. Fakat karın sarkması vardı bu hastamızda. Yani karnı dizlerindeydi bu hastamızın ve yürümesini engelliyordu. Biz bacağındaki ödemi azalttıktan sonra hastamızı plastik cerrahiye yönlendirdik. Orada operasyon yapıldı ve hastanın yürümesi daha kolaylaştı. Daha sonra araya Covid-19 vesaire girince hastamızı geçen hafta tekrar yatırdık. Başarımız tabi bir miktar azalmıştı. Çünkü hastamız kendisine denilenleri evde uygulamamıştı. Karın ameliyatından dolayı ağrıları olduğu için. Ama şu anda 1 haftada yaklaşık 8 kilo verdi hastamız” şeklinde konuştu.
"Çok şükür tedavim baya iyi gidiyor, yürüyorum"
Bursa'dan Ankara'ya gelerek tedavisini olan Aynur T., tedavi sürecinden çok memnun olduğunu belirterek, “Hemen hemen 7-8 senedir bu hastalık var. 5 senedir yatalaktım hiçbir yere çıkamıyordum. Hep evde bağlıydım. Buraya geldik. Burada tedavimi baya baya oldum. Çok iyi oldum, çok da memnunum. Evde hiç ayağa kalkamıyordum, yürüyemiyordum, ihtiyaçlarımı göremiyordum. Çok şükür tedavim baya iyi gidiyor, yürüyorum. Çok da sevinçliyim şimdi. Çok zorluk çektim. İnan o kadar zorluk çektim ki anlatamam artık. Tedaviden sonra eve gittim. Çocuklarıma yemek yapabiliyordum artık. Ayakta baya baya duruyordum. Çok şükür burada tedavim çok başarılı gitti” diye konuştu.
LENFÖDEM (fil hastalığı) NEDİR? NASIL FARK EDERİZ?
“Lenfödem”, halk arasında “fil hastalığı” olarak da bilinir. Hastalığın kısaca tanımı şudur:“: Lenf sıvısının dolaşımındaki yetersizlik yüzünden dokular arasında proteinden zengin sıvı birikimine bağlı olarak şişlik ve ilerleyen dönemlerde etkilenen dokularda kronik yangı, dokularda sertleşme ile cilt üzerinde değişikliklerin görüldüğü bir durumdur.”
Maalesef COVID-19 salgını döneminde çoğu kanser hastaları tedavi hizmetlerine ve kontrollerine gitmekte zorluk çekti. Bu zor dönemde Ankara Şehir Hastanemiz Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon (FTR) Hastanemizde ise lenfödem hastalarımızın tanı ve tedavileri hiç aksamadan devam ettirdik.
ERKEN TANI VE TEDAVİ ÇOK ÖNEMLİ
Lenfödem, ülkemizde en çok kanser cerrahilerine veya radyoterapiler sonrasında görülmektedir. Ancak doğumsal olarak ‘beyaz kan’ denilen lenf damarlarının yetersizliği nedeniyle çocuklarda; ayaklarda, kollarda, iç organlarda veya yüzde de ortaya çıkabilmektedir. Erken dönemlerde kol veya bacaklarda rahatsızlık, ağırlık hissi, şişlik hissi, giysilerin ayakkabıların veya takıların o tarafta sıkması gibi belirtilerle kendini gösteren lenfödem ilerlerse; dokularda sertleşmelere, cilt ve cilt altında kalınlaşmalara, şişliklerin artmasına ve ciltte siğilimsi deri değişikliklerine yol açmaktadır. Yine tedavi edilmeyen lenfödem, ağır enfeksiyonlara yol açıp hastaneye yatmayı gerektiren tıbbi acil durum oluşturabilmektedir. Tüm bu durumlar yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen fiziksel ve psikolojik sonuçlar doğurur. Bu yüzden lenfödemin erken tanı ve özellikle de tedavisi çok önemlidir.
FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON
Lenfödem hastaları, hastanelerin fiziksel tıp ve rehabilitasyon polikliniklerine başvurmalıdır. Lenfödem tedavisi; bu konuda eğitimli fiziksel tıp ve rehabilitasyon hekimleri, fizyoterapistler, hemşire, psikolog ve lenfödem cerrahlarını kapsayan multidisipliner bir yaklaşımla tedavi edilmelidir. Lenfödem tedavisinde, birbiri içine geçen ve iki fazdan oluşan kombine boşaltıcı tedavi altın standarttır. Faz 1 aktif tedavi fazı günlük tedavilerden oluşur. Cilt, tırnak bakımı, eğitim, elle yapılan özel bir drenaj masajı, özel kısa gerim bandajları ile yapılan çok tabakalı bandajlama, egzersiz ve kendine bakım eğitimlerini kapsayan bir dönemdir. Bu dönem yaklaşık üç hafta sürer. Faz 2 devam dönemidir ve hastanın yaşamının sonuna dek devam eder. Bu dönem cilt-tırnak bakımı, egzersizlerin devamı yanında, hekim tarafından hastanın şişliğinin durumuna göre reçete edilen bası giysilerinin gün boyunca kullanımı, gerektiğinde özel drenaj masajı, gece bandajlama veya özel gece giysileri ile bu konuda uzman hekim tarafından yapılacak takip vizitlerinden oluşur.”
BANDAJLAMA SONRASI KIYAFET GİYMEKTE ZORLANIYOR MUSUNUZ?
Lenfödem yani fil hastalığının tedavi kısımlarından biri de “bandajlama” dönemi. Mesela bacaklarında ya da kollarında şişliği olan hastalar, tedavi sırasındaki bandajlama nedeniyle ayakkabı gibi bazı kıyafetlerini giymekte zorlanıyor.
* Son yıllarda çok tabakalı bandajlarla aynı etkinliği gösteren ve oldukça ince olan (sadece iki tabakadan oluşan) ve lenfödem uzmanları tarafından uygulanan bandaj ile hastalara daha konforlu, daha fonksiyonel bir tedavi imkânı sunulmaktadır.
* Hastanede aktif dönemde yapılabilen çok tabakalı bandajlamaya gelemeyen veya bunu tolere edemeyen hastalarda bandaj etkisini gösteren, her ölçüye göre ayarlanabilen, hastanın kendisinin rahatlıkla giyebildiği velkrolu özel bası giysiler de önemli yenilikler arasında sayılabilir.
* Bunun dışında hastanın idame dönemde yapması gereken self-bandajlama özel beceri gerektirmekte ve hastalar ya da aileleri bunu yapmakta zorlanmaktadır. Çok tabakalı bandajlama etkisi gösteren ve hasta tarafından kolayca uygulanabilen kompresyon bandaj sistemi piyasada bulunmaktadır.
* Diğer bir yenilik de özellikle bacaklarda görülen ve varislerle beraber olan lenfödemde kullanılan gelişmiş kompresyon pompalarıdır. Eskiden az kanallı ve gövde aparatı olmayan pnömatik kompresyon pompaları sıvının genital bölgelere veya gövdede birikmesine neden olmaktaydı ve yan etkilere yol açmaktaydı. Son yıllarda kompüterize kalibreli bölme basınçlarının hastaya göre ayarlanabildiği, özel bölmelerle sıvının yönlendirilebildiği ve lenf damarlarının gelişimi konusunda olumlu etkiler sağlayan özel sistemler geliştirilmiştir. Hasta ve ailesine özel eğitimle evde de uygulanabilen bu pompa sistemleri tedavilere ek fayda sağlamaktadır.