ALERJİK DERİ REAKSİYONLARI
Kırmızı, kaşıntılı, deriden kabarık, pullanan lezyonlar alerjik reaksiyon olabilir. Alerjik deri reaksiyonları çok farklı şekillerde olabilir.
Ürtiker, Anjiyoödem
Ürtiker deriden kabarık, kızarık ve kaşıntılı deri lezyonlarıdır. Vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir ve farklı boyutlarda olabilir. Anjiyoödem ise vücudun belirli bölgelerinde (özellikle dudak, göz, yüz, eller) deri altı dokusunun şişmesidir. Sıklıkla iki durum birlikte görülür. Toplumun %25’i hayatının bir döneminde ürtiker/anjiyoödem geçirebilir. Büyük çoğunluğu ani başlangıçlı ve kısa sürelidir. Kendi kendine düzelebilir. Bu durumda en sık neden enfeksiyon, ilaç ve gıdalardır. Bazı durumlarda ise uzun süreli ve tekrarlayıcı olabilir. Bu durumun pek çok nedeni (uzun süren enfeksiyonlar, troid bozuklukları, bağışıklık sistemi hastalıkları, stres, derinin ısı ve basınç gibi faktörlere farklı yanıt veresi, vs) olabilir. Ancak pek çok hastada neden tespit edilemez.
Tedavide her iki durumda da neden tespit edilmiş ise nedenin ortadan kaldırılması önemlidir. Alerji ilaçları temel kullanılan ilaçlar olmakla birlikte, özellikle uzun süren formlarda farklı ilaçların da kullanımı gerekebilir. Özellikle uzun süreli olan ürtiker/anjiyoödem hastalarının alerji doktorları tarafından değerlendirilmesi gerekebilir.
Temas Egzeması (Kontakt Dermatit)
Bazı maddelerin cilde teması bir grup hastada kaşıntı, kızarıklık, sulanma, kabuklanma gibi şikayetlere yol açar. Bu durum egzema (dermatit) olarak adlandırılır. Bazı reaksiyonlar alerjiye bağlı iken bazıları irritasyon (tahriş) nedeni ile oluşur. Ancak bu iki tipi bir birinden ayırmak güçtür.
İrritasyona Bağlı Temas Dermatiti: Kaşıntılı olmaktan çok ağrılı bir formdur ve temas ettiği cilde zarar veren ve yıkıma yol açan ajanlar ile oluşur. Temas arttıkça oluşan reaksiyonda daha şiddetli olacaktır. Deterjan ve sabunlar, işte maruz kalınan maddeler sık nedenlerdir. Bu nedenle sıklıkla ellerde görülür.
Alerjik Temas Dermatiti: En iyi örnek ısırgan otu teması ile oluşan reaksiyondur. Nikel, parfüm, boya, kozmetik, plastik (lateks), vs maruziyeti hasas kişilerde reaksiyona yol açan maddeler arasındadır. Temastan 24-48 saat sonra oluşabilir ve bir kez reaksiyon başladığında eğer tedavi edilmez ise 14-28 gün kadar devan edebilir.
Her iki temas dermatitinin tedavisinde de reaksiyona neden olan ajanla temasın kesilmesi esastır. Yapılacak tedavi lezyonun şiddetine göre doktor tarafından ayarlanır. Nedeni tespit etmeye yönelik olarak, lezyonlar düzelikten sonra, yama testleri yapılabilir. Bu testler şüpheli maddelerin özel hazırlanmış aletler ile sırta yapıştırılması esasına dayanır ve özelleşmiş merkezlerde gerçekleştirilmektedir.
Alerjik Dermatit (Atopik Dermatit)
Sıklıkla yüz, boyun, diz ve dirsekleri etkiler. Kırmızı, kaşıntılı, zaman zaman sulantılı lezyonların olduğu, cilt kuruluğunun belirgin olduğu bir hastalıktır. Genellikle bebeklikte başlar ve ailesinde alerjik hastalık görülen kişilerde sıktır. En sık tetikleyiciler sıcaklama, ter, yün, sabun, hayvan maruziyeti gibi irritasyondur. Stres ve özellikle çocuklarda gıda alerjisi ve enfeksiyonlar da önemli nedenler arasındadır.
Diğer dermatitlerde olduğu üzere tetikleyicilerden kaçınma ana tedavi ilkesidir. Cildin nemli tutulması, tahrişin artmasını önlemek amaçlı kaşınmanın önlenmesi, cildin uygun nemlendiriciler ile nemlendirilmesi önemlidir. Bunun dışında doktor kontrolünde hastalığın şiddetine göre uygulanabilecek tedaviler mevcuttur.
02 Haziran 2022