ALERJİK REAKSİYON VE ALLERJEN NEYE DENİR?
Alerji, duyarlı kişilerde vücudun diğer kişilerde sorun yaratmayan maddelere karşı (allerjenlere karşı) beklenilmeyen reaksiyonlar vermesidir. Dünyada alerji sıklığı zaman içerisinde artmaktadır. Türkiye’de her beş çocuktan biri alerjiktir. Erişkinlerde ise bu oranın %10-15 olduğu düşünülmektedir.
Farklı allerjen grupları vardır. Bunların en sık karşılaşılanları hava yolu ile aldığımız allerjenlerdir. Bu allerjeler de kendi içinde iç ortamlarda (ev, iş yeri, vs) karşılaşılanlar ve dış ortamda karşılaşılanlar olarak iki gruba ayrılır. İç ortam allerjenleri ev tozu akarları (mite), hayvan tüyü, küf ve hamamböceği allerjenleridir. Dış ortam allerjenleri ise ağaç, çayır, yabani ot polenleri veya mantarlardır. Solunum yolu ile alınan bu allerjenlerin dışında vücuda farklı yollar ile giren besin, ilaç, böcek allerjenleri de mevcuttur. Koku, sigara dumanı, kirli hava,deterjan vs allerjen değildir.
Daha öncede belirtildiği üzere alerji vücudun beklenilmeyen tepkisini ifade eder ve bu tepki bağışıklık sistemimiz (immün sistem) tarafından gerçekleştirilir. Bağışıklık sistemimiz soluduğumuz havadaki, besinlerimizdeki ve dokunduğumuz nesnelerdeki sayısız farklı maddeye karşı bir savunma sistemidir. Bu sistem içerisinde ‘antikor’ adı verilen ve istenilmeyen maddeleri yakalayan küçük yapılar mevcuttur. Bu yapılardan alerjiden sorumlu olana ‘IgE antikoru’ adı verilmiştir. Bir allerjen ilk kez vücuda alındığında bir dizi hücresel olay gerçekleşir ve IgE antikorları üretilir. Üretilen IgE antikorları burun, göz, akciğer, mide barsak sisteminde fazlaca bulunan alerji hücrelerinin (mast hücreleri) üzerine yapışır. Bir daha aynı allerjen ile karşılaşıldığında hücrelerin üzerindeki IgE’ler tekrar allerjeni yakalar ve alerjik şikayetlerin oluşmasına neden olan maddelerin hücreden salıverilmesine neden olur.
Neden bazı kişilerin alerjik olup diğerlerinin olmadığı tam olarak bilinmemektedir. Alerji gelişimi için ailesel yatkınlık mevcuttur. Anne-babadan biri alerjik olan çocukların alerjik olma ihtimali %48, hem annesi hem de babası alerjik olanların ise alerjik olma oranı %70’dir. Ancak alerji gelişiminde tek etkili faktör genetik değildir. Ailesinde hiç alerjik birey olmayan kişilerde de alerji gelişebileceği gibi, ailesinde pek çok alerjik birey olan kişilerde alerji gelişmeyebilir. Burada çevresel faktörlerin rolü olduğu düşünülmektedir. Yani alerji genetik ve çevrenin ortak etkileşimi ile oluşur.
02 Haziran 2022