Korona Virüs Dönemindeki Hareketsizliğin Etkilerinden Yaşlılarımızı Koruma Egzersizleri Eğitimi
Turan Ayşe Dr.Uz.,Yıldız Busenur FZT,Kapan Merve FZT,Kılıç Eray FZT,Aras Müyesser Prof. Dr.
Koronavirüs Hastalığı (COVID-19), Çin’de 2019 yılı Aralık ayının sonlarında solunum yolu belirtileri (ateş, öksürük, nefes darlığı) ile gelişen, 13 Ocak 2020’de açıklanan pandemi olarak tanımlanmıştır. Viral enfeksiyondan korunmak için milyonlarca insan evlerinde kapalı kalmıştır. Pandemi afeti, insanları zatürre ile öldürmenin yanı sıra, yaşlı ve genç ayırmaksızın insanları eve kapatarak, hareketsizlik sonucu zamana yayılan biyolojik ve psikolojik zararlar vermektedir.
Korona virüsü ülkemizde ve Dünyada yayılırken, oluşturduğu hastalık tablosundan en çok yaşlı ve kronik hastalıkları olan kişiler zarar görmektedir. Yaşlı, 65 yaş üstü erişkin grup için, korona virüsü taşıyan aile bireyleri, bakıcıları ve sağlık çalışanları ile karşılaşmaları risk teşkil etmektedir. Hastalığın yayıldığı bölgede yaşayan yaşlılar kendilerini korumak amacı ile diğer insanlar ile karşılaşmaları azaltmak üzere toplumdan uzak durmaktadırlar.
Virüs pandemisi biyolojik afet durumudur ve afete hazırlık planlaması yapılmalıdır. Bulaşıcı hastalık afet döneminde çocuklar, arkadaşlar, bakıcılar ve sağlık çalışanları, yaşlılardan uzak kaldıklarında iletişim azalmakta, yaşlıların fiziksel ve mental durumları kötüye gitmektedir. Yaşlıların akrabalarından ve toplumdan izole edilmesinde, yaşadıkları beldede hastalığın bulunması durumuna göre karar verilmektedir. Eğer hastalık yaşanılan çevrede yok ise, yaşlıların gereksiz izolasyonu, yaşlıya zarar vermektedir. Diş tedavileri, elektif cerrahiler, kronik hasta takipleri iptal edilirken ve ertelenirken hastalığın salgın durumu hesaplanmaktadır.
Yaşlıların bağışıklık sistemi, hastalık tehdidini zayıf cevaplamaktadır. Aile içinde, huzurevinde veya tek başına yaşamakta olan yaşlılar, yerel yönetimler tarafından adrese bağlı takip, desteklenme yanı sıra, uzaktan yönlendirme ile zinde tutulmalıdır. Bu amaçla biyolojik afet döneminin kolay iletişimi ‘internet’ zorunlu ve sık kullanılmaktadır. Sosyal medyada yanlış haberlerin yayılması hatalı tutumlara yol açmaktadır. Gerçek verilerin, doğru bilgi ile verilmesi yaşlıların salgın hastalıkla mücadele etkinliğini arttırmaktadır.
İleri yaşta sağlıklı olma yolları arasında Akdeniz diyeti ile meyve ve sebze ağırlıklı beslenme, zihinsel gelişim uygulamaları, görme ve işitme taramaları, sosyalleşme, ve egzersizlerle bağışıklık sistemi güçlendirmesi yapılmaktadır. Yaşlanmakta olan beyin ve gövde, kas ve iskelet, karantinada kapalı hareketsiz kalınca zarar görmektedir. Kilo almak, hareketsizlik, sosyal iletişim olmaması sebebi ile depresyon, demans ve ev kazaları artmaktadır. Kötü beslenme, hareketsizlik ve psikolojik çöküntü bağışıklık sistemini bozmaktadır. Viral hastalıklar, baskılanmış bağışıklık sisteminde kolay ve hızlı ilerlemektedir.
Düzenli egzersiz ile stres hormonu salgılanması azalırken mutluluk hormonu Serotonin artar. Kilo kontrolüne yardımcı olunur. Esneklik kazanılır, denge gelişir. Böylece düşme kaynaklı kırıkları önlenir. Kas ve kemiklerimizi güçlenir. Egzersiz sırasında kan dolaşımı ve akciğer kapasitesi artar. Nefes alıp vermemiz kolaylaşır. Beyaz hücreler vücudu hızla dolaşarak temizlik yapar ve bağışıklık sistemi güçlenir. Egzersiz sırasında vücut ısısının artması mikropların bazılarının ölmesini sağlar.
Türkiye nüfusu 83 milyondur. Başkentimiz Ankara 6 milyon nüfusa sahip olup, 15 milyon nüfuslu İstanbul’dan sonra ülkenin 2.büyük şehridir. Avrupa’nın en büyük hastanesi olan 3800 yataklı Ankara Şehir Hastanesi COVID 19 pandemisi sürecinde tam kadro ve pandeminin merkezi olarak çalışmaktadır.
Ülkemizin 8 milyon nüfusu 65 yaş üstüdür. İşbirliği içinde yaşlılarımızın bağışıklık ve kondisyonlarını COVID 19 mücadelesine hazırlayacağız. Öncelikle temel egzersiz programından başlıyoruz.
Ankara Şehir Hastanemizin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, sağlık çalışanları ile işbirliği içinde uzaktan pilot sağlık taramaları yaparak şehirde ve huzurevlerinde kalan 65 yaş üstü vatandaşlarımızın yaşam kalitelerini Dünya Sağlık Örgütü cetvelleri ile değerlendirmiştir. Kronik hastalık sıklıkları takip edilmiştir. Görme taramaları yapılmıştır. Hastanemiz, pandemi sürecinin uzaması sebebi ile yaşlılarımızın kolay ulaşacağı internet web sitesi kaynaklarımızı, fiziksel aktivite egzersizleri vermek üzere düzenlemiştir. Huzurevlerinde ve evde kalan yaşlılarımız tarafından verilen egzersizlerin izlenmesi sağlanacaktır.
Değerli yaşlılarımıza sağlıklı ve ağız tadı ile uzun ömürler dileriz.
KAYNAKLAR:
1. Nacır B, Kudaş S, Borman ve ark: Yaşlılarda Fiziksel Aktivite. Türkiye Fiziksel Aktivite Serisi, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı Yayınları 2014; s.57-103.
2. Hawkins SA, Wiswell RA, Marcell TJ: Exercise and the master athlete –a model of successful aging? (Review). J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2003;58:1009-11.
3. Cadore EL, Mikel L , Asteasu S, Izquierdo M: Multicomponent exercise and the hallmarks of frailty: Considerations on cognitive impairment and acute hospitalization, Experimental Gerontology. 2019;122:10-14.
4. Velilla NM, Fabricio ACH, Ferraresi Z: Effect of Exercise Intervention on Functional Decline in Very Elderly Patients During Acute Hospitalization: A Randomized Clinical Trial. JAMA Intern Med. 2019;179(1):28-36.
5. Wahid A, Manek N, Nichols M, et al. Quantifying the association between physical activity and cardiovascular disease and diabetes: A systematic review and meta-analysis. J Am Heart Assoc. 2016;5: e002495.
6. Choudhury A, Lip GYH. Exercise and hypertension. Journal of Human Hypertension. 2005; 19: 585-587.
7. Martins A.C, Santos C, Silva C, Baltazar D, Moreira J, Tavares N: Does modified Otago Exercise Program improves balance in older people? A systematic review. Preventive Medicine Reports 11 (2018) 231–239
8. https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/45354/yasli-nufus-demografik-degisimi-2020.pdf