Ağızdan aspirin yükleme testi nedir?
Bazı bireylerde aspirin ve benzeri ağrı kesici-romatizma ilaçları ile nefeste daralma ve hırıltı, göğüste sıkışma hissi, öksürük, gözlerde kaşıntı, burun ve boğazda kaşıntı, hapşırık, burun tıkanıklığı veya akıntısı, deride kızarıklık ve kaşıntı, dudaklarda ve göz kapaklarında şişme, tansiyon düşüklüğü ve allerjik şok durumlar olabilir. Bu test bu hastalarda “aspirin allerjisini tanısı” için uygulanır. Allerji ve Klinik İmmünoloji uzmanı hekimler tarafından uygulanması ve yorumlanması gereken bir testtir.
Kimlere, ne amaçla uygulanır?
Eğer doktorunuz sizde aspirin ve/veya diğer ağrı kesiciler ile allerjiden şüpheleniyorsa “aspirin allerjinizi” ortaya koyma amaçlı olarak bu test size uygulanacaktır.
Testte kullanılan maddeler nelerdir?
Testte ilaç olarak “aspirin” tabletler kullanılacaktır. Kontrol maddesi olarak ise ilaç görünümünde olup sadece laktoz (şeker) içeren bir tablet kullanılacaktır. Gerçekte ilaç olmayan bu ürünü vererek sizde “ilaç alıyor olma” kaygısının oluşturabileceği durumları gözlemek istiyoruz ve bu da gerçek ilaç testinde daha güvenilir sonuç elde etmemizi sağlayacaktır.
Hazırlık aşamasında neler yapılır?
Testleri etkileyecek ilaçları, bildirilen süreler öncesinde kullanmamalısınız. (bu ilaçların isimleri ve testten ne kadar süre önce kullanılmaması gerektiğini bildiren liste ektedir). Ayrıca listede yer almasa da başka nedenlerle kullandığınız ilaçları (bitkisel ürünler dahil) varsa, doktorunuza söylemelisiniz.
Test günü kahvaltı sonrası gelmeniz istenmektedir. Her test günü önce muayeneniz yapılacak ve nabız, kan basıncı ölçümleriniz alınacaktır. Ayrıca nefes gücünüzü ölçen ve “spirometre” adı verilen bir cihaz yardımı ile hava yollarınızın mevcut durumu değerlendirilecektir. Testte FEV1 (tüm gücünüzle nefes verdiğinizde 1. saniyede dışarı atılan hava) adı verilen ölçüm takip edilecektir. Bu nedenle test öncesi bu ölçümün değerinin bilinmesi istenmektedir. Bu değerdeki belli derecenin üstünde düşmeler hava yollarınızın daraldığını gösterir.
Eğer bu değeriniz test için yeterli görülür ise ve muayene bulgularınız normalse teste başlanacaktır.
Test nasıl, kim tarafından, nerede uygulanır?
Aspirin yükleme testiniz en az 2 ardışık günde hastane koşullarında doktor gözetiminde hemşireler tarafından yapılacaktır. İki ardışık günden bir tanesinde aspirin, diğerinde ise herhangi bir ilaç içermeyen ancak ilaç görünümünde olan bir ürün size verilecektir. Aspirin ve diğer ürün farklı iki günde benzer saat aralıklarında verilerek aynı ölçümler ile değerlendirilir. Testinize daha önceden belirlenmiş şemalar (protokoller) dahilinde düşük dozlardan başlanacaktır. Her doz uygulanmasından sonra 30-60 dakikada bir ölçümleriniz tekrarlanacaktır. Daha sonra doktorunuz tarafından 1.5-2 saatte bir başlangıçta yapılan ölçümleriniz ve muayenenizde herhangi bir sorun yoksa doz yükseltilecektir. Bu şekilde belirli aralıklarla doz yükseltilmesi yapılacaktır.
Test nasıl sonlandırılır?
En üst doza sorunsuz ulaşıldığında ya da herhangi bir dozda istenmeyen bir durum oluştuğunda testiniz sonlandırılacaktır. Test sonrasında 24 saat süre ile (bazen daha uzun süre) allerjik belirtiler yönünden izleneceksiniz.
Test sonuçları nasıl değerlendirilir?
Genel olarak 24 saatin sonunda halen herhangi bir allerjik durum olmamışsa “test negatif” kabul edilir. Eğer herhangi bir dozda aşağıda “test sırasında ortaya çıkabilecek reaksiyonlar” kısmında bahsedilen reaksiyonlar meydana gelirse “test pozitif” kabul edilir. Bazen daha geç dönemde de reaksiyonlar meydana gelebilmektedir.
Test sırasında ortaya çıkabilecek istenmeyen durumlar nelerdir?
Test sırasında asıl olarak hastanın öyküde aspirin alımı ile ilişkilendirdiği reaksiyonun çıkması beklenmektedir. Ancak bazı olgularda daha önceki deneyim dışı reaksiyonlar da gözlenebilmektedir. Aspirin yükleme testinde ortaya çıkabilecek reaksiyonlar nefes darlığı, hırıltılı solunum, göğüste sıkışma hissi, öksürük, gözlerde kaşıntı, burun ve boğazda kaşıntı, burun tıkanıklığı veya akıntısı, deride kızarıklık ve kaşıntı, hapşırık, dudaklarda ve göz kapaklarında şişme, tansiyon düşüklüğüdür. Bu test şüpheli olgularda “tanıyı doğrulamak” amaçlı yapıldığı için bu allerjilerin ortaya çıkma riski yüksektir. Yaşamı tehdit edici allerjik şok daha nadir olarak bildirilmiştir. Bu durumların tedavisinde kullanılacak ilaç ve tıbbi malzemeler test uygulanan merkezimizde mevcut olup, gerekli tıbbi uygulamalar hemen yapılacaktır. Gerekli görüldüğünde bir süre hastanede gözlem altında tutulabilirsiniz.
Testin hastaya sağlayacağı faydalar nelerdir?
Bu testin pozitif çıkması durumunda “aspirin allerjisi” tanınız kesinleşmiş olacaktır. Böylelikle ilaçtan gerçekten uzak durmanız gerektiği anlaşılmış olacaktır.
Testin alternatifi olan bir durum var mıdır? Uygulanmaması durumunda karşılaşılacak sonuçlar nelerdir?
Bu testin alternatifi “nefes yolu ile yapılan lisin-aspirin ilaç yükleme testidir”. Ancak bu test aspirin ve benzeri ağrı kesiciler ile sadece solunum yollarına ait belirti tanımlayan hastalarda kullanılabilir. Bu test nefes yolu ile uygulanır, daha kısa sürer ve oluşacak belirtiler daha düşük dozlarda ortaya çıkar.
Diğer belirtiler için ise bu testin alternatifi durum yoktur. Eğer bu testi yaptırmazsanız doktorunuz anlattıklarınızı esas alarak aspirin/ağrı kesici allerjiniz olduğu kabul edecek ve buna göre davranacaktır.
Gerektiğinde tıbbi yardıma nasıl ulaşabilirim?
Mesai saatleri içerisinde İmmünoloji ve Allerji Polikliniğine başvurabilirsiniz. Mesai saatleri dışında acil servise başvurulması uygundur.
26 Ekim 2022